اربعین؛ واقعیتی شگرف در منظومه رسانه‌ای جهان

زائرین دیار نور  در عرصه فضای مجازی

این روزها واقعیت ها در فضای مجازی درکی ملموس تر از همیشه دارد و فراتر از یک پیام رسانه ای ساده، احساس و ادراک متفاوتی را در بر دارد.  در روزها و شب های  گذشته که با طراوات عشق حسینی همراه بود؛  فضای مجازی رسانه ملی در سکوی پخش محتوای رسانه ای خود یعنی تلوبیون، زمینه ای فراخ تر از همیشه برای عاشقی مشتاقان راه کربلا گسترده است. در گفتگویی خبری با حمیدرضا ملاموسی زاده قائم مقام معاونت فضای مجازی همراه شدیم تا از برنامه ها و امکانات رسانه ملی در ایام اربعین حسینی جویا شویم.

 

قدم در سرزمین عشق با تلوبیون

ملاموسی زاده در ابتدای گفتگو به تدارک صفحات و شبکه‌های تلوبیون برای پخش برنامه‌های اربعین حسینی می‌پردازد: “در ایام اربعین و سوگواری سید  و سالار شهیدان، «صفحه ویژه اربعین» در سامانه تلوبیون راه‌اندازی گردید تا ضمن تجمیع محتوا و برنامه‌های ویژه، بازدید کاربران از این محتوا و امکان تعامل نیز تسهیل شود. همچنین از این طریق، دریافت محتوا مردمی بر روی تلوبیون نیز به این واسطه فراهم شده است. تلوبیون بیش از 1400 قطعه از محتوای مرتبط با اربعین را در آرشیو خود ذخیره کرده است. این محتوا که مجموعاً 351 ساعت برنامه از شبکه‌های مختلف صداوسیما را شامل می‌شود، برای استفاده کاربران در دسترس قرار گرفته است. از برنامه‌های مستند گرفته تا گفتگوها و پوشش‌های زنده، این محتواها توانستند ابعاد مختلف و معنوی اربعین را به مخاطبان ارائه دهند. علاوه بر پخش زنده و آرشیو تمامی برنامه‌های سیمای رسانه ملی جهت دسترسی مخاطبان، شبکه‌های تلوبیونی حبیب، تکیه محرم، نوا و لبیک برنامه‌های متناسب با ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان را تقدیم مخاطبان علاقه‌مند نمودند. در این میان‌ می‌توان به برخی از برنامه‌های پربازدید در تلوبیون و شبکه‌های خطی این زیرساخت نیز اشاره نمود. «بین‌الحرمین» عنوان برنامه‌ای گفتگو محور بود که با اجرای مژده لواسانی  هر شب ساعت 24 با حضور مهمانان در خصوص ایام اربعین پخش شده است. پخش مجازی این برنامه  نه‌تنها امکان مشارکت گسترده‌تر مخاطبان در این رویداد معنوی را فراهم کرد، بلکه به‌عنوان یک پل ارتباطی میان زائرین و علاقه‌مندان به مراسم اربعین، نقشی مؤثر در انتقال حال و هوای معنوی کربلا به عموم مردم ایفا کرد. همچنین در ایام اربعین حسینی، برنامه‌ای ویژه با عنوان «کربلا قبله المقاومه»  به‌صورت اختصاصی از تلوبیون برای مخاطبان عرب‌زبان پخش شد. این برنامه که به زبان عربی تولید و ارائه شد، باهدف جذب و همراهی مخاطبان عرب‌زبان در منطقه و جهان، به بررسی و نمایش ابعاد مختلف حماسه کربلا و مقاومت اسلامی پرداخت «کربلا قبله المقاومه» با تمرکز بر ارزش‌ها و پیام‌های نهضت حسینی، به‌عنوان یک نماد مقاومت در برابر ظلم و استبداد، سعی داشت تا پیام اربعین را به شیوه‌ای مؤثر و تأثیرگذار به مخاطبان عرب‌زبان منتقل کند.  همچنین در ایام اربعین حسینی، برنامه ویژه‌ای با عنوان «آخرین عمود»  به‌صورت اختصاصی از شبکه حبیب پخش شد. این برنامه با حضور بازیگران و مجریان محبوب، همچون سید جواد هاشمی، توجه ویژه‌ای به موضوعات معنوی و فرهنگی مرتبط با اربعین داشت.  دیگر عنوان، پخش برنامه «مضیف» بود که در قالب گفتگو پیرامون ارزش‌های نهفته در این رویداد جهانی تقدیم کاربران فضای مجازی شده است. برای عاشقان حسینی، در قالب پخش زنده ویژه برنامه «کربلای معلی»  از صبح ساعت 10 الی 19 نسبت به پخش تصاویر مستقیم حرمین مطهر کربلا اقدام نموده است.  به پخش برنامه‌های متعدد تأمینی نیز می‌توان اشاره نمود:  «روایت راوی» که ویژه‌برنامه‌ای است باحال و هوای راهپیمایی اربعین حسینی و به طور ویژه به مردم فلسطین، کودکان مظلوم و شهدای غزه طی حرکت‌های نمادین در راهپیمایی توجه دارد. «مستند عزادار حقیقی» که به تجمع بی‌نظیر اربعین و جوشش موج خروشان جمعیت پرداخته است مستند کوتاه «حاشیه فرات»، در خصوص  تجربه‌های حاصل شده در راهپیمایی اربعین و مستند «ساقی‌نامه»، درباره سفر عشق و ارادت قلبی به این زیارت موردتوجه کاربران فضای مجازی واقع شده است. همچنین پوشش ویژه مراسم جاماندگان اربعین نیز از دیگر محورهایی بوده که مخاطبان فضای مجازی دنبال نموده‌اند. ”

 

باپویش #روای_اربعین سفیر اربعین باشید

قائم‌مقام معاونت فضای مجازی در ادامه این گفتگو، به پویش ملی «راوی اربعین» اشاره  می‌نماید و از آن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین زمینه‌های مشارکت مردمی یاد می‌کند. وی در این رابط عنوان داشت: “در ایام اربعین حسینی، پویش راوی اربعین به‌عنوان محور تولید محتوا در رسانه ملی و به‌ویژه فضای مجازی مدنظر قرار گرفته است. این پویش در سطح ملی و با همکاری و هماهنگی سازمان‌ها و نهادهای مختلف کشور برگزار شده است. با راه‌اندازی پویش “راوی اربعین” و فراهم‌سازی دسترسی کاربران در تلوبیون، تلاش شد تا میلیون‌ها نفر در تجربه پیاده‌روی اربعین سهیم شده و به این واسطه از  زائران دعوت شد تا با استفاده از هشتگ #راوی_اربعین، لحظات خود را از مسیر پیاده‌روی  به تصویر بکشند و در قالب روایت‌های تصویری کوتاه با موضوعات مرتبط با اربعین، مردم مظلوم غزه و میزبانی کریمانه مردم عراق، به این پویش بپیوندند.
نتیجه این فراخوان مردمی بسیار موفقیت‌آمیز بود و  ویدئوهای متعددی از سراسر کشور ارسال شد که در نهایت برترین روایت‌ها از شبکه‌های صداوسیما پخش خواهد شد و برندگان این پویش جوایز ارزنده‌ای دریافت خواهند کرد. این حرکت نه‌تنها باعث مشارکت بیشتر مردم در این رویداد معنوی شد بلکه توانست از نگاه‌های مختلف، ابعاد گوناگون این مراسم بزرگ را به تصویر بکشد. در این رویداد ملی، طی گام‌های مؤثر کنش‌های مردمی مدنظر قرار داشته است تا زمینه فعالیت کاربران در  فضای مجازی برای تولید محتوای روایت گر از مراسم پیاده‌روی اربعین  و انتشار آن در فضای مجازی فراهم گردد. ”

در دیگر بخش گفتگو قائم‌مقام معاونت فضای به تولیدات ویژه نیز در عرضه فضای مجازی اشاره می‌نماید و مهم‌ترین محورها در این زمینه را تبیین می‌نماید:  بر اساس  رصد، پایش  و نگاشت‌های اتاق وضعیت معاونت فضای مجازی، خط تولیدات اقتضایی این مجموعه در محورهای موردنیاز شناسایی و همکاران این معاونت در قالب چند تیم تولیدیِ چابک برای تولید محتوا در ایام اربعین به کربلای معلی  اعزام شدند  تا ضمن پوشش وقایع و رویدادهای مسیر؛ در محورهای مهم مذکور نظیر حضور بانوان، مادران و کودکان،  نوجوانان و جوانان، نمادهای مقاومت، پیوند عمیق بین مردم عراق و ایران به تولید بپردازند.  بر اساس تمهیدات پیش­بینی شده، به طور متناوب کلیه محتواهای تهیه شده توسط تیم­های تولیدی اعزامی از معاونت فضای مجازی، با قالب­های گرافیکی یکپارچه و متمایزی، در  شبکه‌های اجتماعی و همچنین شبکه‌های تلوبیونی نظیر «شبکه حبیب» پخش شده است.