تفکر استراتژیک

دانش سازمان و مدیریت
تفکر استراتژیک (strategic thinking) 

تفکر استراتژیک یک تفکر واگرا و عمل گرا بوده و مانند فکر پویا است که با تعامل مستمر با محیط و تجزیه آن و خلاقیت توسعه می یابد و در واقع یک فرآیند مستمر و مداوم است که هدف آن رفع ابهام و معنی بخشیدن به یک محیط پیچیده است.

پژوهشگران عوامل تفکر استراتژیک را در دو دسته، عوامل محتوای و عوامل فرآیندی، در نظر می گیرند. *عوامل محتوایی این مدل عبارت اند از: خلاقیت، چشم انداز، تفکر سیستمی؛ عوامل فرایندی نیز عبارت اند از: ارتباطات استراتژیک، تجزیه و تحلیل استراتژیک. *

همچنین پنج عنصر را برای تفکر استراتژیک بیان نموده اند که عبارت اند از: *تمرکز بر هدف، چشم انداز سیستمی، فرصت طلبی هوشمندانه، فرضیه محور بودن، تفکر در طول زمان. *

* هوشمندی استراتژیک* به لحاظ ایجاد ارزش افزوده اطلاعات و دانش در راستای تصمیم گیری استراتژیک سازمانی می تواند نقش مهمی در موفقیت کسب و کار داشته باشد. از آنجایی که طی چند دهه ی گذشته که بحث برنامه ریزی استراتژیک مطرح بوده، تحولات زیادی در محیط کسب و کار و قوانین رقابت ایجاد شده است؛ پاسخگویی به موقع و مناسب به این تحولات نیازمند رویکردی پویاتر به تدوین استراتژی می باشد.
مینتزبرگ از محققان دانش مدیریت؛ «متفکران» را از «برنامه ریزان» استراتژیک جدا می داند. وی برای برنامه ریزان استراتژیک نقشهای موثری همچون گردآوری داده، همراهی متفکر استراتژیک در خلق استراتژی و مشارکت در پیاده سازی چشم اندازهای استراتژیک ذکر می کند ولی *خلق چشم انداز و معماری استراتژی را حاصل تفکر استراتژیک می داند. * در تفکر استراتژیک یک تصویر بزرگ و یکپارچه (و درعین حال کلی و فاقد دقت) از محیط کسب و کار شکل می گیرد. این شیوه نگرش لازمه کشف قواعد اثربخش و بکارگیری آنها در راستای پاسخ به مشتری است، درحالی که برنامه ریزی استراتژیک با تمرکز بر روی چشم انداز و جزئیات استراتژی خلق شده، داده های دقیق برای پیاده سازی استراتژی را فراهم می سازد.

نقش هوشمندی منابع در تفکر استراتژیک چیست؟

سیستم های برنامه ریزی منابع سازمانی برای مدیریت اطلاعات عملیاتی سازمان به منظور برنامه ریزی منابع مانند منابع مالی، انسانی، فیزیکی، تولید و مدیریت زنجیره تأمین، به کار می روند. اگرچه این سیستمها می توانند تمامی داده های عملیاتی کسب و کار را در پایگاه های اطلاعاتی برای برنامه ریزی سازمان ادغام کنند؛ اما این سیستم ها برای تحلیل داده ها و فرایندهای پشتیبانی از تصمیم گیری مناسب نیستند؛ بنابراین لزوم یکپارچگی سیستم های برنامه ریزی منابع سازمانی و همسویی استراتژی منابع انسانی به همراه سیستم های هوشمندی ضروری است.

در نتیجه مفهوم هوشمندی منابع انسانی شامل هوشمندی منابع انسانی، منابع مالی و منابع فیزیکی است. از طرفی کاربرد تفکر استراتژیک در یک سازمان بدون توجه به نوع اقدام و سبک مدیریتی مدیران امروز منتج به موفقیت نخواهد شد. چراکه بالندگی یک سازمان صرفا به خود مدیر، تفکرات و تصمیمات او به تنهایی بستگی ندارد و به مسائلی مانند توجه به شرایط و موقعیت سازمان، ویژگیها، شرایط، نیازها و اولویت های کارکنان سازمان نیز بستگی دارد. از این رو هوشمندی مرتبط به منابع انسانی می تواند کمک شایانی به تصمیمات و خلاقیت و تفکر استراتژیک سازمان باشد.